Cũng giống như cá bống sông Trà, don Quảng Ngãi trong lòng thực khách cũng tuyệt vời và hoàn hảo đến thế. Vị cay nồng của ớt, vị ngọt dịu của don cộng với cái giòn tan của bánh tráng,… tất cả đã làm say đắm lòng người. Có thể nói món don như đặc tính của con người Quảng Ngãi, không cầu kì, không đắt đỏ. Cái ngon tự nhiên đến từ vị ngọt thanh lạ của con don trên mảnh đất quê hương đã làm nên một đặc sản, một niềm tự hào của ẩm thực đất Quảng. Don Quảng Ngãi được vinh dự lọt vào top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng của Việt Nam. Cùng topquangngai.vn khám phá về món đặc sản trứ danh Quảng Ngãi này nhé!
Don Quảng Ngãi – món ăn gây thương nhớ, làm “thổn thức” bao trái tim thực khách
Don Quảng Ngãi và những bật mí thú vị
Đặc điểm con don Quảng Ngãi
Dòng sông Trà Khúc hiền hòa, ban tặng cho người dân Quảng Ngãi bao thức lạ, ngon như cá bống, don, hến,… Con don thuộc họ nhà hến, thân bọc bằng hai nửa vỏ úp nhau, ở phía trên mỏng hơn phía dưới bụng có màu nửa đen nhạt, nửa vàng lợt, hình quả trám, to bằng móng tay út người lớn, dài hơn một phân. Ruột don màu phổi bò, pha màu vàng và có những tua hồng bao quanh.
Dụng cụ cào don giản đơn như tính cách người con xứ Quảng
Don nằm sâu dưới cát (khoảng năm phân), mỗi năm chỉ nổi lên một lần, với mực nước ngang khoảng một mét. Hàng năm, cứ khoảng thời gian tháng giêng âm lịch đến cuối mùa hạ, người dân Quảng Ngãi, nơi con sông Trà đổ ra biển (cửa Đại Cổ Lũy) lại rủ nhau đi cào don.
Cào don – cái nghề gắn bó của bao con người vùng ven sông Trà Khúc
Dụng cụ bắt don khá đơn giản như chính tính cách của con người đất Quảng. Đó là cái nhủi. Cái nhủi cào don có hình dạng tựa như cái máng đổ nước. Nhủi được làm từ những nan tre khung dày, có kích thước chiều rộng khoảng 50cm, chiều dài khoảng 1m, dưới nhủi có từ 10 – 12 răng tre nhọn.
Người ta buộc dây quanh lưng và cầm cái nhủi cào don trong tư thế đi giật lùi. Sau khi cào, don sẽ ở lại trong nhủi, còn cát thì rơi xuống nước. Con don vốn cùng họ với con hến nên rất giống hến, chỉ những người chuyên làm nghề cào don thì mới phân biệt được.
Tham khảo thêm: Cá bống sông Trà – đặc sản trứ danh Quảng Ngãi
Món don Quảng Ngãi – thấm đượm tình quê
Cách chế biến don Quảng Ngãi đơn giản
Món don Quảng Ngãi được chế biến đơn giản như chính tính cách của người con xứ Quảng, không cầu kỳ, không phức tạp. Chỉ với vài thao tác nhanh gọn, thực khách đã có thể “chìm đắm” trong hương vị ngọt ngào, hấp dẫn của tô don.
Đầu tiên, sau khi cào don về, người ta loại bỏ hết rong rêu và các loại ốc hến khác, rồi đem ngâm nước trong vài giờ đồng hồ. Tuy nhiên, để làm sạch bùn hiệu quả, một số người sử dụng nước vo gạo để ngâm don.
Chế biến don Quảng Ngãi đòi hỏi sự khéo léo, cái tâm của người làm ra nó
Sau đó, người ta cho don vào nồi nước theo tỉ lệ 1:2 (một bát don vỏ với hai bát nước), thêm một chút muối sống (muối hột). Khi nước sôi bùng lên, họ dùng đũa khuấy mạnh và đều cho don há miệng. Người chế biến tiến hành gạn nước luộc để riêng, dĩ nhiên cần loại bỏ phần cáy đọng dưới nồi.
Tiếp theo là công đoạn đãi sạch vỏ don. Để có thể nhanh gọn thì người ta sử dụng vợt để vớt phần thịt cho ra riêng. Cho don và nước luộc vào đun sôi một lần nữa. Chuẩn bị các gia vị như ớt xanh, tiêu xay, tỏi, hành, rau thơm,…Với cách chế biến này thì tất cả những gì tinh túy nhất của con don đều được giữ lại cả.
Thưởng thức don Quảng Ngãi
Để thưởng thức trọng vẹn hương vị của tô don, bạn không thể không sử dụng bánh tráng. Bánh tráng được sử dụng để ăn kèm với don là “bánh tráng sống” và “bánh tráng đã nướng chín”.
Đợi đến khi bánh tráng ngậm nước, hơi mềm, thực khách hãy thong thả thưởng thức vị thơm, ngọt của nước dùng, bánh tráng, vị cay của ớt, tiêu… Tất cả hòa quyện tạo nên sức hấp dẫn lạ kì, khiến người ăn cảm nhận trọn vẹn vị ngon đến bồi hồi. Bát don nóng, thơm nồng mùi biển khiến người “nẫu” thỏa lòng nhớ quê, khách phương xa thì nhiệt tình khám phá.
Don ngon không phải vì cầu kì, đắt tiền…mà ngon vì thế đất, vì con nước “chè hai” đã làm cho nó ngọt lạ lùng. Ngoài ra, don còn được xào khô với hành lá xúc bánh tráng nướng, nấu canh với dưa hồng hay nấu cháo với mè… Mộc mạc, dân dã song canh don gần như chứa đựng tất cả con người, tình cảm và văn hóa của vùng đất núi Ấn sông Trà này.
Don chứa đựng trong mình gần như đầy đủ nét văn hóa, tình cảm và tâm hồn của con người Quảng Ngãi
Ăn don Quảng Ngãi ở đâu ngon nhất?
Ăn don Quảng Ngãi ở đâu ngon nhất? là nỗi băn khoăn của không ít người, đặc biệt là đối với các du khách. Là đặc sản của vùng đất xứ Quảng chân chất, bạn không khó để bắt gặp những quán don ngon, hấp dẫn. Tuy nhiên, don Quảng Ngãi được lòng thực khách nhất là ở Vạn Tường. Bởi lẽ đó, người ta thường ví: “Gái làng Son không bằng tô don Vạn Tường”. Đây là địa chỉ bán don Quảng Ngãi nổi tiếng từ bao đời nay, chiếm trọn trái tim của bao du khách Việt.
Tuy nhiên, không phải ở Quảng Ngãi thì bạn mới có thể thưởng thức được những tô don thơm ngon, mà hiện nay, dù ở bất cứ thị thành nào, bạn có thể ăn don một cách trọn vẹn. Theo dòng chảy của thời gian, con don được theo những kiện hàng ướp đá gia nhập vùng đất trù phú của những miền đất hứa. Bạn dễ dàng tìm gặp nó ở những quán ăn đặc sản miền Trung được chế biến bởi chính bàn tay của những con người xứ Quảng. Don chứa đựng trong mình gần như đầy đủ nét văn hóa, tình cảm và tâm hồn của con người Quảng Ngãi: Dân dã, mộc mạc mà đậm đà, đằm thắm, chân thành.
“Trưa nồng, nắng rát trên non
Ra sông đãi hến nhớ don sông Trà
Nhọc nhằn trời đất bao la
Vùi trong cát bỏng đậm đà giao thoa.”
Tô don Quảng Ngãi giá bao nhiêu?
Tô don bao nhiêu tiền? Một tô don chỉ tầm khoảng 10 đến 15 nghìn đồng. Nó quá rẻ so với giá trị của nó mang đến cho người dùng. Dĩ nhiên, giá tô don Quảng Ngãi cũng còn tùy thuộc vào nhiều địa chỉ bán don, từng quán ăn khác nhau.
Thật vậy, với những thực khách lần đầu thưởng thức, don Quảng Ngãi không chỉ lạ miệng mà còn gây ấn tượng với hương vị rất đặc trưng. Còn với người dân đất Quảng, từ bao đời nay, don đã trở thành món ăn trong tâm tưởng, là niềm tự hào về quê hương, là nỗi nhớ về đất mẹ khi xa xứ.
0 Comments